شمارش اعداد در زبان ترکی آذربایجانی تابع قاعده معینی است و از لحاظ دستوری و نوشتاری استثنایی در آن وجود ندارد. اعداد شامل : بیر (۱)، ایکی (۲)، اوچ (۳)، دؤرد (۴)، بئش (۵)، آلتی (۶)، یئددی (۷)، سککیز (۸)، دوققوز (۹) می باشد.برای نمونه به این نامگذاری ها توجه کنید:
* اون (۱۰) + بیر (۱)=اون بیر (۱۱)
* اون (۱۰) + آلتی (۶)=اون آلتی (۱۶)
* اییرمی (۲۰) + سککیز(۸)=اییرمی سککیز (۲۸)
* اوتوز (۳۰) + بئش (۵)=اوتوز بئش (۳۵)
* یئتمیش (۷۰) + اوچ (۳)=یئتمیش اوچ (۷۳)
* دوخسان (۹۰) + دوققوز (۹)=دوخسان دوققوز (۹۹)
* یوز (۱۰۰) + اللی (۵۰)=یوز اللی (۱۵۰)
* بئش یوز (۵۰۰) + آلتمیش (۶۰)=بئش یوز آلتمیش (۵۶۰)
* سککیز یوز (۸۰۰) + اوتوز اوچ (۳۳)=سککیز یوز اوتوز اوچ (۸۳۳)
* مین (۱۰۰۰) + یوز اون بیر (۱۱۱)=مین یوز اون بیر (۱۱۱۱)
* سه هشتم=سککیزده اوچ
* یک دوم=ایکی ده بیر (یاریم)
* اوچ ، اوسته گل بئش ، برابر دیر سککیز (۸=۵+۳)
* هزار و سیصد و هفتاد و هشت = مین اوچ یوز یئتمیش سککیز
* دو ممیز بیست وپنج صدم (25/2)=ایکی تام ، یوزده اییرمی بئش
* دهها=اونلار ، اونلارجا
* صدها=یوزلر ، یوزلرجه
* هزارها=مین لر ، مین لرجه
* میلیو ن و میلیارد=ملیون و ملیارد
* آلتی ، چیخ ایکی ، برابر دیر دؤرد (۴=۲–۶)
از لحاظ محاوره و گفتگوی شفاهی به این زبان در ایران و در بعضی از مناطق جمهوری آذربایجان استثنایی وجود دارد. و آن کاربرد کلمه فارسی هشتاد به جای کلمه ترکی آن یعنی سکسن می باشد. البته کلمه هشتاد در این حالت تابع قواعد شمارش اعداد در ترکی آذربایجانی است . این استثنا در مورد آذربایجانی های شرق ترکیه ، گرجستان ، داغستان و مناطق شمالی جمهوری آذربایجان صادق نیست.
* شمارش اعداد از هشتاد تا عدد نود در زبان محاوره ای ترکی آذربایجانی در ایران بدین صورت است: هشتاد (۸۰) ، هشتاد بیر (۸۱) ، هشتاد ایکی (۸۲) ، هشتاد اوچ (۸۳) ، هشتاد دؤرد (۸۴) ، هشتاد بئش (۸۵) ،هشتاد آلتی (۸۶) ، هشتاد یئددی (۸۷) ، هشتاد سککیز (۸۸) ، هشتاد دوققوز (۸۹) ، دوخسان (۹۰)
* شمارش اعداد هشتاد تا عدد نود در زبان نوشتاری ترکی آذربایجانی بدین صورت است: سکسن (۸۰)، سکسن بیر (۸۱)، سکسن ایکی (۸۲) ، سکسن اوچ (۸۳) ، سکسن دؤرد (۸۴)، سکسن بئش (۸۵) ، سکسن آلتی (۸۶) ، سکسن یئددی (۸۷) ، سکسن سککیز (۸۸) ، سکسن دوققوز (۸۹) ، دوخسان (۹۰)
امیدوارم به زودی شاهد آزادی آموزش به زبان های مادری در ایران باشیم. به اعتقاد من، اگر بعضی آذری های عزیز دست از رفتار کمی تبعیض آمیزشان نسبت به سایر اقوام دیگر ایرانی بردارند، کم نخواهند بود غیر آذری هایی که مثل من خواهان یادگیری این زبان شیرین هستند.
پاسخحذفsalam, khaili jaleb bood mitonid saiti ro barae amoozesh zabane azari ke taidesh mikonid moarefi konid, mamnoon
پاسخحذفseyfpoor@mail.ru
به اعتقاد من، اگر بعضی آذری های عزیز دست از رفتار کمی تبعیض آمیزشان نسبت به سایر اقوام دیگر ایرانی بردارند،،
پاسخحذفشما آدم بسیار شوخ طبع و مفرحی هستین که البته مطمئنم طنز نویس ماهری هم باشین.
دوست عزیز! من طنز پرداز نیستم، اما وقتی در تبریز یک فروشنده به شما می گوید باید با آذری بپرسی تا جواب بدهم!!! از من چه توقعی داری؟
پاسخحذفقبول دارم که برخی فارس ها به شما بی احترامی می کنند، اما برخی از شما هم پاسخ مشابهی می دهید...
فروشنده ای که از شما می خواهد درخواستتان را به زبان آذری بیان کنید مطمئن باشید ایشون اصلا فارسی صحبت کردن را بلد نیستن ماننده مادربزرگ من و بسیاری از هم زبان های بنده،
پاسخحذفتوهین های ملت ایران به هموطنان ترک زبانشون به شدت نژاد پرستانه و تحقیرامیز هستش این ملت به شدت مظلوم و ساده اگر بخواهد هم ، که نمی خواهد از این رفتار های فاشیستی بلد نیست.
واقعا متاسفم برای آنهایی که ادعایشان گوش فلک را کر کرده ولی در ساده ترین و ابتدایی ترین اصول انسانی هنوز هم رکن اساسی فطریشان می لنگد و ستون اصلی انسانیتشان به نسیمی بند است.
ظلم به آذری ها ؟! ... دروغ یا واقعیت ؟
پاسخحذفنخست ...امیدوارم آذربایجانی‌های عزیز از این نوشتار خرده به دل نگیرند که روی سخن با "دروغ گویان" است و آرمان حقیر آزادی همه‌ی مردم ایران است از هر فرهنگ و زبان است.
به امید آزادی همه‌ی مردم این سرزمین مصیبت زده از کرد و ترک و ترکمن و لر و بلوچ و عرب و ....
پاسخی به دروغ گویان :
مدتی است مرتبا کسانی که خود را مدعیان دادخواهی مردم آذربایجان می‌دانند از ظلم تاریخی قوم موهوم فارس سخن می‌گویند... اما چرا ظلم تاریخی؟
... تاریخ خود به روشنی گویاست 1100 ساله
سلسله‌های ترک تبار از پی هم بر ایران حکومت کرده‌اند از سلجوقیان و صفویان و افشار و قاجار و ... .
برخی از ایشان کمی منصف‌ترند و از ظلم ۹۰ ساله ی فارس‌ها می‌گویند. می‌خواهیم ببینیم این فارس‌ها که ایشان می‌گویند کیستند .
مادر محمدرضاشاه پهلوی از ترکان آذربایجانی بود. ملکه تاج الملوک آیرملو که تا پایان سلسله‌ی پهلوی لقب ملکه‌ی مادر را داشت در خاطرات خود می‌گوید :
"رضا از خانواده مهاجر آذربایجانی بود که از باکو به ایران مهاجرت کرده بودند و به زبان ترکی تسلط کامل داشت."
(خاطرات ملکه پهلوی از مجموعه تاریخ شفاهی ایران ناشر:به آفرین چاپ دوم تهران ۱۳۸۰ ، ص ۲۶)
فیلم ترکی صحبت کردن رضا شاه را می‌توانید در یوتیوب ببینید. این فیلم در هنگام دیدار او از ترکیه برداشته شده ببینید. رضاشاه ترک بود و همسرش نیز همین طور. حال اگر محمد رضای آذربایجانی دلش خواست خود را آریامهر بخوند تقصیر از اقوام دیگر نیست.
از رضاشاه و محمدرضا شاه که بگذریم به فرح دیبا می رسیم شهبانوی ایران . فرح دختر متولد تبریز و از خانواده ی ترک تبار دیبا.
حالا کمی به رده‌های پایین‌تر می‌آییم . نخست وزیران پهلوی‌ها از محمود جم تا مصدق و علی سهیلی و محمد ساعد مراغه‌ای و ارتشبد فریدون جم و ابراهیم حکیمی ( حکیم الملک ) و ... تا وزیر دربار مقتدر رضا شاه "تیمورتاش" و سران ارتش، مانند ارتشبد قره باغی و ارتشبد فریدون جم روسای ستاد بزرگ ارتشتاران و یا مانند سید ابراهیم تقی زاده رئیس مجلش سنا و بسیار بسیار دیگر.
نمی شود عَلم مظلوم نمایی را برداشت و مرتبا دروغ گفت.
بعد از انقلاب چه ؟ از روز اول انقلاب که مهندس بازرگان آذربایجانی نخست وزیر شد و بعد از کمی حدود ۸ سال علی خامنه‌ای و مهندس موسوی آذربایجانی کشور را اداره کردند و البته همراهان ایشان آیت الله مشکینی آذربایجان در پست رئیس مجلس خبرگان و آیت الله اردبیلی و موسوی تبریزی در راس قوه قضاییه و همچنین جلاد معروف خلخالی آذربایجانی.
و هنوز هم البته از برکات سید علی خامنه‌ای مستفیض هستیم .
از سپاهیانشان هم یحیی رحیم صفوی و صادق محصولی برای نمونه کافی هستند.
مثلا در رده‌های پایین تر می توانیم به "غلامرضا آقازاده " رئیس سابق سازمان انرژی اتمی ایران و همین "سعیدلو" آخرین آذربایجانی دارای سمت در پست رئیس سازمان تربیت بدنی.
بسیارند ... می توانید دهنکمی را هم اضافه کنید .... دهنمکی آذربایجانی ... همانی که در ۱۸ تیر ۱۳۷۸ چماقش را بر سر دانشجویان مخالف ولایت سید علی خامنه‌ای آذربایجانی زد.
آه راستی پروفسور مولانا هم از تبریز است می دانستید .. از طرفداران سرسخت ولایت ...
قومی که بیشتر از همه از ثروت و قدرت برخوردار بوده قوم "ترک" بوده .... حال چرا باید اینها ندای مظلومیت خود را از کردها و بلوچها و ترکمنها و عربها بلند تر کنند؟...
دلیل این همه دروغ چیست ؟
پاینده ایران،مرگ بر وطن فروشان تجزیه طلب
یاشاسین آذربایجان
ظلم به آذری ها ؟! ... دروغ یا واقعیت ؟
پاسخحذفنخست ...امیدوارم آذربایجانی‌های عزیز از این نوشتار خرده به دل نگیرند که روی سخن با "دروغ گویان" است و آرمان حقیر آزادی همه‌ی مردم ایران است از هر فرهنگ و زبان است.
به امید آزادی همه‌ی مردم این سرزمین مصیبت زده از کرد و ترک و ترکمن و لر و بلوچ و عرب و ....
پاسخی به دروغ گویان :
مدتی است مرتبا کسانی که خود را مدعیان دادخواهی مردم آذربایجان می‌دانند از ظلم تاریخی قوم موهوم فارس سخن می‌گویند... اما چرا ظلم تاریخی؟
... تاریخ خود به روشنی گویاست 1100 ساله
سلسله‌های ترک تبار از پی هم بر ایران حکومت کرده‌اند از سلجوقیان و صفویان و افشار و قاجار و ... .
برخی از ایشان کمی منصف‌ترند و از ظلم ۹۰ ساله ی فارس‌ها می‌گویند. می‌خواهیم ببینیم این فارس‌ها که ایشان می‌گویند کیستند .
مادر محمدرضاشاه پهلوی از ترکان آذربایجانی بود. ملکه تاج الملوک آیرملو که تا پایان سلسله‌ی پهلوی لقب ملکه‌ی مادر را داشت در خاطرات خود می‌گوید :
"رضا از خانواده مهاجر آذربایجانی بود که از باکو به ایران مهاجرت کرده بودند و به زبان ترکی تسلط کامل داشت."
(خاطرات ملکه پهلوی از مجموعه تاریخ شفاهی ایران ناشر:به آفرین چاپ دوم تهران ۱۳۸۰ ، ص ۲۶)
فیلم ترکی صحبت کردن رضا شاه را می‌توانید در یوتیوب ببینید. این فیلم در هنگام دیدار او از ترکیه برداشته شده ببینید. رضاشاه ترک بود و همسرش نیز همین طور. حال اگر محمد رضای آذربایجانی دلش خواست خود را آریامهر بخوند تقصیر از اقوام دیگر نیست.
از رضاشاه و محمدرضا شاه که بگذریم به فرح دیبا می رسیم شهبانوی ایران . فرح دختر متولد تبریز و از خانواده ی ترک تبار دیبا.
حالا کمی به رده‌های پایین‌تر می‌آییم . نخست وزیران پهلوی‌ها از محمود جم تا مصدق و علی سهیلی و محمد ساعد مراغه‌ای و ارتشبد فریدون جم و ابراهیم حکیمی ( حکیم الملک ) و ... تا وزیر دربار مقتدر رضا شاه "تیمورتاش" و سران ارتش، مانند ارتشبد قره باغی و ارتشبد فریدون جم روسای ستاد بزرگ ارتشتاران و یا مانند سید ابراهیم تقی زاده رئیس مجلش سنا و بسیار بسیار دیگر.
نمی شود عَلم مظلوم نمایی را برداشت و مرتبا دروغ گفت.
بعد از انقلاب چه ؟ از روز اول انقلاب که مهندس بازرگان آذربایجانی نخست وزیر شد و بعد از کمی حدود ۸ سال علی خامنه‌ای و مهندس موسوی آذربایجانی کشور را اداره کردند و البته همراهان ایشان آیت الله مشکینی آذربایجان در پست رئیس مجلس خبرگان و آیت الله اردبیلی و موسوی تبریزی در راس قوه قضاییه و همچنین جلاد معروف خلخالی آذربایجانی.
و هنوز هم البته از برکات سید علی خامنه‌ای مستفیض هستیم .
از سپاهیانشان هم یحیی رحیم صفوی و صادق محصولی برای نمونه کافی هستند.
مثلا در رده‌های پایین تر می توانیم به "غلامرضا آقازاده " رئیس سابق سازمان انرژی اتمی ایران و همین "سعیدلو" آخرین آذربایجانی دارای سمت در پست رئیس سازمان تربیت بدنی.
بسیارند ... می توانید دهنکمی را هم اضافه کنید .... دهنمکی آذربایجانی ... همانی که در ۱۸ تیر ۱۳۷۸ چماقش را بر سر دانشجویان مخالف ولایت سید علی خامنه‌ای آذربایجانی زد.
آه راستی پروفسور مولانا هم از تبریز است می دانستید .. از طرفداران سرسخت ولایت ...
قومی که بیشتر از همه از ثروت و قدرت برخوردار بوده قوم "ترک" بوده .... حال چرا باید اینها ندای مظلومیت خود را از کردها و بلوچها و ترکمنها و عربها بلند تر کنند؟...
دلیل این همه دروغ چیست ؟
پاینده ایران،مرگ بر وطن فروشان تجزیه طلب
یاشاسین آذربایجان
یک سوالی از خدا و قرآن.
پاسخحذفیک چیزی جا افتاد. چرا با این همه قدرت آذری ها به گفته شما هنوز که هنوز است آموزش به زبان ترکی آذری ممنون است و طرفداران آذری زبان مادری بشدت سرکوب می شوند؟ مگر نه اینست که به گفته شما ترک ها قدرت را همچنان در اختیار دارند؟
و البته آن مرگ بر وطن فروش تجزیه طلب هم یک پارادوکس دارد. اگر که صدها سال است شما از ظلم و جور این قوم ترک می نالید چرا به تجزیه طلبش مرگ می فرستی؟ چرا دعایش نمی کنه که تجزیه بشود برود دنبال کار خودش؟
ساغول برای این مطلبی که نوشتی. من ترک چهارمحال خیلی علاقه دارم با فامیلهای آذربایجانی که از تبریز یا اردبیل میان خوب ترکی دانوشم. ضمنا دوستان از هر دو طرف آدم های احمق زیادند. من هم امیدوارم در آینده در هر جای ایران بشه هر کسی بتونه حد اقل زبان دلخواهش را جایگزین عربی کنه. مثلا از اول دوم دبستان بچه ها هم فارسی بخونن , هم انتخاب کنن یا ترکی , عربی , کردی , گیکی اینا را یاد بگیرن. الحمدلا تو کشور آنقدر ترک زبان ,لر زبان , کرد زبان , داریم که مردم بتونن تمام این زبانها را یاد بگیرن.
پاسخحذف